ارزیابی خاصیت ضد ویروسی عصاره آبی سیر روی سروتیپ h9n2 آنفلوانزای پرندگان

مقدمه ویروس آنفلوانزا بدلیل تغییرات آنتی ژنیک بین ویروس های ناحیه تنفسی منحصر بفرد است. این جهش ها تولید واکسن و داروهای ضد ویروس موثر را بی نهایت مشکل کرده است. امروزه داروهای ضد ویروس متعددی وجود دارد و از آنجایی که مقاومت به این داروها روز به روز بیشتر می شود، مصرف این داروها نیز عوارض جانبی شدید و کارایی بالینی محدودی را به دنبال دارد. با توجه به مقاومتهای روز افزون دارویی به داروهای ضد ویروسی، اهمیت طب گیاهی و بررسی اثرات ضد میکروبی گیاهان و شناسایی و به کارگیری آنها در امور درمان باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. برای نیل به این هدف و رسیدن به پاسخ مطلوب و به جهت ارزان و در دسترس بودن گیاهان سنتی و نیز تداوم تحقیقاتی که اخیرا در این زمینه شروع شده، شناسایی مواد ضد آنفلوانزای مناسب ضروری می باشد. با توجه به مطالعات انجام گرفته در این زمینه، مشخص گردیده که ترکیب سولفوره سیر که اصطلاحا آلیسین نامیده می شود خاصیت ضد میکروبی دارد؛ از طرفی خاصیت ضد ویروسی موجود در سیر وابسته به mannose-specific lectin بوده که با اتصال به گلیکان ها مانع ورود ویروس به داخل سلول می شود. لذا در این مطالعه اثرات ضد ویروسی عصاره آبی گیاه سیر بر روی ویروس آنفلوانزای پرندگان تحت تیپ h9n2 مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش کار این بررسی در طی دو مطالعه جداگانه و جمعا بر روی 178 عدد تخم مرغ جنین دار با رقت های متفاوت از عصاره آبی سیر انجام گرفت. گروه های مورد ارزیابی در هر مطالعه شامل: گروه a) بررسی خاصیت ضد ویروسی سیر در خارج از تخم مرغ جنین دار (in vitro) و b) بررسی خاصیت ضد ویروسی سیر در داخل تخم مرغ جنین دار (in vivo) بوده و هرکدام از گروه ها شامل 3 گروه آزمایشی با رقت های متفاوت از عصاره سیر و یک گروه کنترل بود. در گروهی که خاصیت ضد ویروسی سیر در خارج از تخم مرغ جنین دار بررسی شد؛ میزان 1/0 میلی لیتر از مخلوط عصاره آبی سیر با رقت های مختلف (شامل رقت های 1/0، 01/0 و 001/0) و ویروس آنفلوانزا با رقت 1/0 به فواصل زمانی 1، 8 و 24 ساعت به فضای آلانتوئیک تخم مرغ ها تلقیح شد. در گروهی که بررسی خاصیت ضد ویروسی سیر در داخل تخم مرغ انجام گرفت؛ میزان 1/0 میلی لیتر از ویروس آنفلوانزا (با عیار ha برابر 6) داخل فضای آلانتوئیک تلقیح شد، سپس رقت های مختلف از عصاره آبی سیر به فواصل زمانی 1، 8 و 24 ساعت به میزان 2/0 میلی لیتر به فضای آلانتوئیک تخم مرغ ها تلقیح شد. معیارهای ارزیابی تاثیر عصاره بر روی ویروس آنفلوانزا؛ بررسی تکثیر ویروس درمان شده با عصاره آبی سیر در تخم مرغ جنین دار با آزمایش هماگلوتیناسیون و درصد تلفات جنین بود. نتایج در گروهی که خاصیت ضد ویروسی سیر در خارج از تخم مرغ جنین دار بررسی شد، تلفات جنین ها در تخم مرغ های گروه 24 ساعت دیرتر از سایر گروه ها اتفاق افتاد و بالاترین عیار آزمایش ha نیز در این گروه و بخصوص با رقت های کمتر (1/0 و 01/0) بود. به گونه ای که عیار آزمایش ha در این گروه از عدد 08/5 در گروه کنترل به عدد 1/7 در گروه 24 ساعت افزایش یافته است. در گروهی که خاصیت ضد ویروسی سیر در داخل تخم مرغ جنین دار بررسی شد نیز تلفات جنین ها در تخم مرغ های گروه 24 ساعت دیرتر از سایر گروه ها اتفاق افتاد ولی عیار آزمایش ha در مطالعه دوم این موضوع را اثبات نکرد. بحث و نتیجه گیری با توجه به نتایج بدست آمده و با توجه به این نکته که این مطالعه بر روی عصاره خام سیر انجام گرفت و ماده موثره آن جداسازی نشد، مشخص گردید که عصاره آبی سیر در هر دو گروه بخصوص در گروهی که بررسی خاصیت ضد ویروسی سیر در خارج از تخم مرغ جنین دار انجام پذیرفت، توانسته بر روی ویروس آنفلوانزا و بویژه در طولانی مدت (24 ساعت) اثر گذاشته و با کاهش تعداد اولیه ویروس، این فرصت را به جنین داده تا زنده بماند و با رشد خود تکثیر ویروس را افزایش دهد و از طرفی باعث شده تا تلفات در این گروه نیز دیرتر رخ دهد.